ලෝකයේ කුරුල්ලන් සංක්‍රමණය වන ප්‍රධාන මාර්ග අටෙන් එකක් වන මධ්‍යම ආසියානු සංක්‍රමණික මාර්ගයේ (Central Asian Flyway) ගමනාන්තය වූ ශ්‍රී ලංකාව කුරුලු පරාදීසයකි. කිලෝමීටර් දහස් ගණනක් දුර ගෙවාගෙන රටවල් 30කින් සංක්‍රමණික කුරුල්ලෝ ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙති. එලෙස පැමිණෙන කුරුල්ලන් මිලියන 15ක් පමණ වසරකට ශ්‍රී ලංකාවට ඇතුළු වන බවට පර්යේෂකයන් ඇස්තමේන්තු කර ඇත. මන්නාරම ශ්‍රී ලංකාවට කුරුල්ලන් ඇතුළුවන ප්‍රධාන මාර්ගයකි.
ඊට අමතරව උතුරු පළාතට අයත් මන්නාරම දූපත යනු ධීවර ප්‍රජාව ජීවත් වෙන, ඊටම අවේණික වූ සුවිශේෂී පරිසර පද්ධති දක්නට ලැබෙන, ශ්‍රී ලංකාවේ ඉතිහාසය හා බැඳුනු, කලාපයේ භූ දේශපාලනික වශයෙන් ද ඉතා සංවේදී ප්‍රදේශයකි. එබැවින් මන්නාරමේ නව සුළං බලාගාර ව්‍යාපෘතිය කුරුල්ලන්ට පමණක් බලපාන ගැටලුවක් ලෙස ලඝු කළ නොහැක.
නමුත් එම වටිනාකම් නොසලකා, සංක්‍රමණික කුරුල්ලන් ශ්‍රී ලංකාවට නොපැමිණෙන කාලයක, අවිද්‍යාත්මක පරිසර ඇගයීම් වාර්තාවක් සකස් කර නීති විරෝධී අයුරින් සීමා සහිත අදානි හරිත බලශක්ති ශ්‍රී ලංකා සමාගමට මන්නාරමේ සුළං බලාගාර ව්‍යාපෘතියක් සඳහා අවසර ලබා දීමට රාජ්‍ය ආයතන ද ක්‍රියා කරමින් සිටින බවට පාර්ශව රැසකින් චෝදනා එල්ල වේ.
‘මන්නාරමේ කුරුල්ලෝ මිලියනයක් විතර නතර වෙනවා’
ඡායාරූප මූලාශ්‍රය,GETTY IMAGES
මේ ගැටලුව දැන් කරලියට පැමිණ තිබෙන්නේ අදාළ සුළං බලාගාර ව්‍යාපෘතිය අනුමැතිය ලබා දීම සඳහා සකස් කළ පරිසර ඇගයීම් වාර්තාව (EIA – Environmental Impact Assessment) මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය විසින් ප්‍රසිද්ධ කර මාර්තු 06 වැනිදා තෙක් මහජන අදහස් සඳහා විවෘත කර ඇති බැවිනි. නමුත් නැගෙන චෝදනා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරිය මෙන්ම පරිසර ඇගයීම් වාර්තාව සකස් කල විශේෂඥ කමිටුව ප්‍රතික්ෂේප කරති.
”ලංකාවට එන කුරුල්ලන්ගෙන් මිලියනයක් විතර ඔක්තෝම්බර් සිට මාර්තු අතර කාලයේ මන්නාරමේ නතර වෙනවා. නමුත් සංක්‍රමණික කුරුල්ලෝ නැති කාලයක අධ්‍යනයක් කරලා ඒකෙන් සංක්‍රමණික කුරුල්ලන්ට ගැටලුවක් වෙන්නේ නෑ කියලා මේ වාර්තාවෙන් කියනවා. ඒක බරපතල තාක්ෂණික වැරද්දක්. දෙවැනි කාරණය මේ වාර්තාව හදපු අය උදේ 6 ඉඳන් හවස 6 වෙනකං දවල්ට කැලේ ඇවිදලා තමයි තොරතුරු රැස්කලා කියන්නේ. චන්ද්‍රිකා තාක්ෂණය පාවිච්චි කරලා අපි විද්‍යාත්මකව පෙන්නලා දීපු කාරණයක් තමයි සංචාරක කුරුල්ලෝ දහස් ගාණක් පියාඹන්නේ රෑට. සමහර විට එක රංචුවේ කුරුල්ලෝ ලක්ෂ දෙකහමාර, ලක්ෂ හතර ඉන්නවා. ඉතිං දවල්ට කැලේ ගිහිං රෑට අහසේ පියාඹන කුරුල්ලෝ ගැන කියන්නේ කොහොමද? යනුවෙන් කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ සත්ව විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ මහාචාර්ය සම්පත් සෙනවිරත්න BBC සිංහල සේවයට පැවසුවේය.
ඡායාරූප මූලාශ්‍රය,පරිසර බලපෑම් තක්සේරු වාර්තාව / CEA
”අනික් විහිළුව මේකේ කියනවා කුරුල්ලන්ට යන්න කොරිඩෝවක් ඇඳලා තියෙනවා. ඒකෙ දිගේ යන්න නම් හැරෙන තැන්වල බෝඩ් ගහලා තියෙන්න ඕනා. අදානිගේ මැප් එකයි EIA වාර්තාවයි සමපාත කළහම පේනවා කොරිඩෝව මැද්දේත් සුළං මෝල් තියෙනවා. අදානිගේ කොරිඩෝව දිගේ යන්න නම් කුරුල්ලන්ට අට ගහන්නත් පුරුදු කරන්න වෙනවා. මේක ඇඳලා තියෙන්නේ මෙතන කොහොම හරි සුළං මෝල් ව්‍යාපෘතියට අවසර දෙන්න කියලා පේනවා.” යනුවෙන් මහාචාර්ය සම්පත් සෙනවිරත්න වැඩිදුරත් කියා සිටියේය.
කුරුලු පාරාදීසයක් බවට පත්ව ඇති මන්නාරම දූපත සහ ඒ අවට කලාපයේ පරිසර විද්‍යාත්මක වැදගත්කම සැලකිල්ලට ගෙන ආදම්ගේ පාලම ජාතික වනෝද්‍යානයක් ලෙස ද, වෙඩිතලතිව් ස්වභාවික රක්ෂිතයක් ලෙස ද, වන්කලෙයි අභය භූමිය අන්තර්ජාතික වශයෙන් වැදගත් රැම්සා තෙත් බිමක් ලෙස ද ප්‍රකාශයට පත්කර ඇත.
එහෙත් ආදම්ගේ පාලම ජාතික වනෝද්‍යාන ලැයිස්තුවෙන් ඉවත් කිරීමටත් වෙඩිතලතිව් රක්ෂිත තත්ත්වයෙන් නිදහස් කිරීමටත් වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් වී ඇති පසුබිමක සුළං බලාගාර ව්‍යාපෘතිය කරලියට පැමිණ තිබේ
ඡායාරූප මූලාශ්‍රය,පක්‍ෂි විද්‍යා අධ්‍යයන කවය / කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය
අදානිගේ මේ ව්‍යාපෘතිය කුමක් ද?
යෝජිත මන්නාරම සුළං බලශක්ති ව්‍යාපෘතිය (අදියර II) යටතේ මෙගා වොට් 250ක ධාරිතාවක් නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලසුම් කර ඇති අතර අලුතින් සුළං ටර්බයින් 52ක් ස්ථාපිත කෙරේ. පරිසර ඇගයීම් වාර්තාවේ දැක්වෙන පරිදි දැනට ක්‍රියාත්මක තම්බපවනි සුළං බලාගාරයට සමාන්තරව, මන්නාරම දූපතේ බොහෝ ප්‍රදේශයක් ආවරණය වන පරිදි නව සුළං ටර්බයින් ස්ථානගත කෙරේ.
වාර්ෂිකව ගිගාවොට් පැය 1048ක විදුලිය නිෂ්පාදනය කිරීමට සැලසුම් කෙරේ. එමගින් වාර්ෂිකව හරිතාගාර වායු මෙට්‍රික් ටොන් මිලියන 0.8කින් අඩු කෙරෙන අතර වාර්ෂිකව ඉන්ධන සඳහා වැය කරන මුදල රුපියල් බිලියන 18ක ඉතිරියක් වන බවට ගණන් බලා තිබේ. ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරිය විසින් 2014 අප්‍රේල් 17 වැනි දින අංක 1852/2 දරණ ඇති විශේෂ ගැසට් පත්‍රය මගින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ‘බලශක්ති සංවර්ධන ප්‍රදේශය තුළ’ හෙක්ටයාර 202ක භූමි ප්‍රදේශයක් තුළ මේ ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක වේ.
ඡායාරූප මූලාශ්‍රය,GETTY IMAGES
රජයේ නියාමන ආයතනයක් ව්‍යාපෘති යෝජකයා වුණේ කොහොම ද?
ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරිය මෙම ව්‍යාපෘතියේ, ව්‍යාපෘති යෝජකයා ලෙස කටයුතු කරයි. ඔවුන් මේ සඳහා කර ඇති මැදිහත්වීම නීති විරෝධී බව ආචාර්ය ජගත් ගුණවර්ධන BBC සිංහල සේවයට පැවසුවේය.
”මෙතන වැරදි තුනක් වෙනවා. හරිනම් පරිසර බලපෑම් තක්සේරු වාර්තාව (EIA) එක කරලා ඒක අනුවයි හරි තැනක් තෝර ගන්න ඕනා. නමුත් මෙතන විකල්ප ස්ථාන හඳුනා ගැනීමකින් තොරව මන්නාරම මුලින් තෝරාගෙන බොරුවට EIA එකක් කරන්නේ. පරිසර පනතේ හැටියට ඒ විකල්ප ස්ථාන හඳුනා ගැනීම මෙතන දී සිද්ධ වෙලා නෑ. දෙවැනි කාරණය ව්‍යාපෘති පාලනය කරන රජයේ නියාමන ආයතනයක් වෙච්ච ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරිය මෙතන දී අදානි වෙනුවෙන් ව්‍යාපෘති යෝජකයා වුණේ කොහොමද කියන එක. තුන්වෙනි කාරණය එහෙම ව්‍යාපෘති යෝජකයා විදියට අරගෙන තුන්වැනි පාර්ශවයකට දෙනවා නම් ඒ ක්‍රමවේදය මොකක්ද කියන එක. එහෙනම් අයදුම්පත් කැඳවලා සුදුසුම කෙනා තෝරගෙන කළ යුතුයි. දැන් අදානිව කලින්ම තෝරාගෙන එයාට දෙන්න මේක කරනවා නම් ඒක බලවත් විෂමාචාරයක්.” යනුවෙන් ආචාර්ය ජගත් ගුණවර්ධන සඳහන් කළේය.
‘නීතිය මම දන්නේ නැහැ ඉන්ටර්ප්‍රිට් කරන විදිය’
නියාමන ආයතනයක් ලෙස කටයුතු කරන රජයේ ආයතනයක් ව්‍යාපෘති යෝජකයා ලෙස කටයුතු කිරීමේ නීතිමය පසුබිම කුමක්දැයි අපි ශ්‍රී ලංකා සුනිත්‍ය බලශක්ති අධිකාරියේ සභාපති ඉංජිනේරු රංජිත් සේපාලගෙන් ද විමසීමක් කළෙමු.
නමුත් ඔහු එහි නීතිමය තත්ත්වය පැහැදිලි කරනු වෙනුවට ආයෝජකයන්ට පහසුකම් සැලසීමේ වැදගත්කම විස්තර කළේය.
”නීතිය මම දන්නේ නැහැ ඉන්ටර්ප්‍රිට් කරන විදිය. අපි ඇප්ලිකේෂන් එකක් දැම්මම අපි තමයි ව්‍යාපෘති යෝජකයා. එකෙන් ගම්‍ය වෙන්නේ නෑ ඒ ව්‍යාපෘතිය අපේ අධිකාරියෙන් කරනවා කියලා. අපි කරන්නේ මේ ව්‍යාපෘතියට අවශ්‍ය කරන සියලු අනුමතින් අරන් දෙන එක. එහෙම කරන්නේ ආයෝජකයෙක් ඇවිත් මේවා ඩිවලොප් කරන්න ගියොත් අවුරුදු දෙක තුනක් යනවා. එතකොට ආයෝජකයෙක් ඉන්නේ නැහැ. ‘රෙඩි ටූ ඉන්වෙස්ට්’ කියන පදනම යටතේ තමයි අපි මේක කරන්නේ. එකේදී අපෙන් යම් මුදලක් වියදම් වුණා නම් ඒක අයකර ගන්නවා. මේක තමයි අපේ ප්‍රතිපත්තිය.” යන්න ඔහුගේ පිළිතුර විය.
ඡායාරූප මූලාශ්‍රය,GETTY IMAGES
‘සුළං බලාගාරවල කුරුල්ලෝ වදිනවම තමයි’
මේ ව්‍යාපෘතියට අදාළ පරිසර බලපෑම් තක්සේරු වාර්තාව පිලියෙල කර තිබෙන්නේ රමණි ඇල්ලේපොලගේ ප්‍රධානත්වයෙන් යුත් විශේෂඥ කමියුවක් විසිනි. කුරුල්ලන් හා සතුන්ට වන බලපෑම කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්ය දෙවක වීරකෝන්, ශාක වලට වන බලපෑම ආචාර්ය හිමේෂ් ජයසිංහ, ජලජ පරිසරයට වන බලපෑම ඩී.ඒ.ජේ රන්වල යන සලකා බලා තිබේ. විශේෂඥයින් 14 දෙනෙකුගෙන් යුත් කණ්ඩායමකක් මේ සඳහා දායක වූ බව දැනගන්නට තිබේ.
පර්යේෂණ කණ්ඩායම් ප්‍රධානි රමණි ඇල්ලේපොල BBC සිංහල සේවය කළ විමසීමක දී මෙසේ පැවසුවාය.
”අපි අදානිට ඕනා සැලැස්ම අනුමත කළා කියන්න බෑ. අපි පරිසර තත්වයන් බලලා සමහර ටර්බයින් ඉවත් කළා. ඒ වගේම ඇතැම් ටර්බයින් ස්ථාපිත කළ තැන වෙනස් කළා.”
මේ අතර මහාචාර්ය දේවක වීරකෝන් පවසන්නේ 2017 සැප්තැම්බර් සිට 2018 සැප්තැම්බර් දක්වා කාලය තුළ සංක්‍රමණ සමය ඇතුලත් වන පරිදි කුරුල්ලන් ගැන අධ්‍යනය සිදු කළ බවයි. නමුත් රාත්‍රී කාලයේ කුරුල්ලන් අධ්‍යනය නොකළ බව ඔහු තහවුරු කළේය.
”රෑට කුරුල්ලෝ කළුවරේ දකින්න තියෙන සමභාවිතාව අඩුයි කළුවරේ හින්දා. අනික අපි ටෙස්ට් රන් වගයක් කළාම අපිට ලොකු මුමන්ට් එකක් පෙනුනේ නැහැ. අපි එකතු කරපු දත්ත සහ පේස් වන් එකේ දත්තයි අනුව මොඩල් එකක් රන් කරලා තමයි මේ වාර්තාව සකස් කළේ. සුළං බලාගාරවල කුරුල්ලෝ වදිනවම තමයි. අපිට බින්දුවට ගේන්න බෑ. කුරුල්ලෝ වදින එක අඩු කරන්න තමයි අපි උත්සාහ කරන්නේ” යනුවෙන් මහාචාර්ය දේවක වීරකෝන් සඳහන් කළේය.
ඡායාරූප මූලාශ්‍රය,GETTY IMAGES
‘මන්නාරමේ ජල ගැටළුවක් වගේම ගංවතුර අවදානම වැඩිවෙයි’
තම්බපවනි නමින් දැනටමත් මන්නාරමේ ශ්‍රී ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය සතු සුළං බලාගාරයක් ක්‍රියාත්මක වේ. එය ඉදි කිරීමේ දී ද මෙවැනිව පරිසර බලපෑම් තක්සේරුව් වාර්තාවක් සකස් කරන ලදී. නමුත් එම බලාගාරය නිසා සිදුවන කුරුලු මරණ සංඛ්‍යාව ඇස්තමේන්තු කළ අගයට වඩා වැඩිය. එම බලාගාරයේ ටර්බයින් ස්ථාපිත කර තිබෙන්නේ වෙරළ ආසන්නයේ එක් සීමාවක ය. නමුත් අදානි සමාගමේ ව්‍යාපෘතිය නිසා මන්නාරම දූපතේ විශාල වපසරියක ටර්බයින් ක්‍රියාත්මක වන බැවින් ඉන් සිදුවිය හැකි හානිය වැඩි බව පරිසරවේදීහු පවසති.
යෝජිත සුළං බලාගාරයේ එක් ටර්බයිනයක් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා අවශ්‍ය ඉඩ ප්‍රමාණය මීටර් 27ක විස්කම්භයක් සහිත ප්‍රදේශයකි. එමෙන්ම සෑම ටර්බයිනයක් වෙතම මීටර් 17ක් පළල ප්‍රවේශ මාර්ගයක් සාදනු ලැබේ. එලෙස මාර්ග ඉදි කිරීමේ දී ස්වභාවික ජලවහන රටාවට බාධා සිදු වීම නිසා මන්නාරමේ ගංවතුර තත්ත්වය ඉහළ යා හැකි බව පරිසර යුක්ති කේන්ද්‍රයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ උපදේශක හේමන්ත විතානගේ පෙන්වා දෙයි.
”අපි ගියපාර සුළං බලාගාර හදනකොට හඳුනාගෙන තිබුණේ නෑ මන්නාරමේ ගංවතුර ඇතිවෙයි කියලා. නමුත් පාරවල් දැම්මට පස්සේ ගංවතුර ආවා. දැන් මේ EIA එකේ හඳුනාගෙන තියෙනවා ස්ථාන හතඅටක්ම ගංවතුර ගලන ස්ථාන විදියට. මන්නාරමේ ගොඩක් තැන්වල වියළි ස්ථාන තියෙන්නේ. වතුර තියෙන තැන් තමයි මිනිස්සු බීමට ගන්නේ. අපි අනවශ්‍ය විදියට ඒ පරිසරය වෙනස් කළොත් මන්නාරමේ ජීවත්වෙන 70,000කට විතර වතුර නැති වෙනවා. ඊට අමතරව සුළං පෙතිවල සෙවනැළි බලපෑම තදින් දැනෙන්න පුළුවන්.” යනුවෙන් ඔහු කියා සිටියේය.
පරිසර බලපෑම් තක්සේරු වාර්තාව මගින් හඳුනාගෙන ඇති ගැටලු අවම කර ගැනීම සඳහා ඔවුන් සකස් කළ වාර්තාව මගින් නිර්දේශ ඉදිරිපත් කර තිබේ. මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියේ වෙබ් අඩවියට ගොස් එය ඕනෑම කෙනෙකුට සිංහල , ඉංග්‍රීසි සහ දෙමළ භාෂාවලින් කියවීමට මෙන්ම බාගත කර ගැනීමට හැකියාව ඇත. එමෙන්ම ඒ ගැන අදහස් ඉදිරිපත් කරන්නේ නම් මාර්තු 06 වැනිදාට පෙර [email protected] විද්‍යුත් තැපෑලට යොමු කළ හැකිය.
ෂර්ලි උපුල් කුමාර – BBC සිංහල