මිනිසුන් දස දෙනෙකුගෙන් නව දෙනෙකුට කොවිඩ් 19 වැළඳීම වලක්වා ගත හැකි එන්නතක්, හදිසි අනුමැතිය ලබා ගැනීම සඳහා සුදානම්ව පවතී. එය සංවර්ධනය කළ Pfizer සහ BioNTech සමාගම් පවසන්නේ මෙම එන්නත මිනිසුන් 43,500ක් යොදා ගනිමින් අත්හදා බැලූ අතර එහි සුරක්ෂිතභාවය පිළිබඳව කිසිදු ප්රශ්නයක් මතු නොවූ බවය.
මේ එන්නත කුමක් ද? කෙතරම් ඵලදායක ද?
කොරෝනා වෛරසයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා මෙම එන්නත මගින් ඔබේ ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය පුහුණු කරවයි. මෙය RNA ගණයට අයත් නව එන්නත් වර්ගයකි. ඒ සඳහා භාවිත කෙරෙන්නේ වෛරසයේ ජාන කේතයෙන් වෙන් කර ගත් ඉතා කුඩා කොටසක් පමණි. එම කොටස ඔබේ සිරුර තුළ ක්රියාත්මක වීමෙන් වෛරසයේ කොටසක් තනනු ලබන අතර එය පිටස්තරයෙකු ලෙස හඳුනා ගනිමින් ඔබේ ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ඊට එරෙහිව සටන් කරන්නට පටන් ගනී.
මෙම එන්නත මාත්රා දෙකක් වශයෙන් ලබා දෙන අතර එම මාත්රා දෙක අතර සති තුනක කාල පරතරයක් තබා ගැනේ. මූලික අත්හදා බැලීම්වලින් පෙනී ගොස් ඇත්තේ මෙම එන්නත ලබා දුන් පිරිසෙන් 90%කට වැඩි දෙනෙකුට කොවිඩ් රෝග ලක්ෂණ මතු නොවූ බවය.
මෙම වර්ගයේ එන්නතක් මීට පෙර භාවිත කර තිබේ ද?
RNA ගණයට අයත් එන්නතක් මිනිසුන් සඳහා භාවිත කිරීමට මෙතෙක් අනුමත වී නොමැත. නමුත් මෙම සංකල්පය පිළිබඳව පර්යේෂණ පවත්වා වෙනත් රෝග සඳහා නිපදවූ එන්නත් සායනික අත්හදා බැලීම් සඳහා මිනිස් දේහය මත භාවිත කර තිබේ.
නව එන්නත මුලින්ම ලැබෙන්නේ කාට ද? කවදා ද?
කොවිඩ් 19 වැඩිපුරම මාරාන්තික වී ඇත්තේ වයසින් වැඩි පුද්ගලයන්ට බැවින් මෙම එන්නත ලබා දීමේ දී වයස්ගත පුද්ගලයන්ට ප්රමුඛත්වය ලබා දීමට එක්සත් රාජධානිය තීරණය කර තිබේ. එම නිසා වැඩිහිටි නිවාසවල වෙසෙන්නන් සහ ඒවාහි කාර්ය මණ්ඩලය ප්රමුඛතා ලැයිස්තුවේ ඉහළින් සිටිති. මීළඟට සිටින්නේ රෝහල් සේවකයන් ඇතුළු සෞඛ්ය සේවා කාර්ය මණ්ඩලයයි.
අනතුරුව වයස් කාණ්ඩය පදනම් කර ගනිමින් ජනතාව ලැයිස්තුගත වන අතර වයස අවුරුදු 50ට අඩු පිරිස ලැයිස්තුවේ පහළින් සිටිනු ඇත. සියලු කටයුතු සාර්ථකව සිදු වුවහොත්, එළැඹෙන නත්තලට පෙර පළමු එන්නත් මාත්රාව ලබා දීම සිදු විය හැකි බවට අපේක්ෂිතය. ඉහත සඳහන් වන්නේ එක්සත් රාජධානිය සැලසුම් කර ඇති ආකාරය යි. එක් එක් රටවල් විවිධ සැලසුම් අනුව කටයුතු කළ හැකිය. කෙසේ නමුත් මෙම එන්නත බෙදා හැරීමේ දී සහ තොග ගබඩා කර තබා ගැනීමේ දී විශේෂිත වූ අභියෝගයකට මුහුණ දීමට සිදුවනු ඇත. මෙම එන්නත සෙල්සියස් අංශක සෘණ 80ක (-80C) අගයක් පවත්වා ගනිමින් ප්රවාහනය සහ ගබඩා කිරීම් සිදු කළ යුතු වීම එම අභියෝගය යි.
දීර්ඝ කාලීන ආරක්ෂාවක් ලැබේ ද?
මෙම ප්රශ්නයට පිළිතුරක් දීමට හැකියාවක් නැත. එය නිශ්චිතව දැන ගැනීම සඳහා යම් කාලයක් ගත වනු ඇත. ප්රතිශක්තිය වැඩි කාලයක් රඳා නොපවතී නම් මෙම එන්නත වසරක් පාසා ලබා ගැනීමට සිදු වනු ඇත. මෙම එන්නත මගින් සියලුම වයස් කාණ්ඩවල පුද්ගලයන් එක හා සමානව ආරක්ෂා කරන්නේ ද යන්න තවමත් දත්ත මගින් පැහැදිලි වී නැත. නමුත් මූලික අධ්යයනවලින් යෝජනා කෙරෙන්නේ තරුණ සහ මහලු යන දෙපාර්ශවයේ ම ප්රතිශක්තිය මීට ප්රතිචාර දක්වා ඇති බවයි. එමෙන්ම, මෙම එන්නත ලබා දිම සඳහා නුසුදුසු පුද්ගලයන් ද සිටිය හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස, ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ඉතා දුර්වල පුද්ගලයන්ට මෙම එන්නත ලබා දිය නොහැකිය.
දිගු කාලීන සෞඛ්ය බලපෑම් ඇතිවේ ද?
ඖෂධ කිසිවක් 100%ක් සුරක්ෂිත නොවේ. අප ලබා ගන්නා පැරසිටමෝල් පෙත්තේ ද අවදානමක් පවතී. මෙතෙක් ලැබී ඇති දත්ත අනුව අනුව පෙනී යන්නේ 43,500ක් දෙනා යොදා ගනිමින් සිදු කළ අත්හදා බැලීමේ දී, සුළු අතුරු බලපෑම් වාර්තා වුව ද කිසිදු සෞඛ්ය ප්රශ්නයක් මතු නොවූ බවයි.යම් හෙයකින් භයානක, පොදු ප්රතිවිපාක වූයේ නම්, ඒවා දෘශ්යමාන විය යුතුව තිබුණි.
කෙසේ නමුත්, මිලියන ගණනක් ජනතාවට මෙම එන්නත ලබා දීමේ දී විරල අතුරු ආබාධ වාර්තා විය හැකිය.
දැන් ලොක්ඩවුන් අවශ්ය නොවේ ද?
ඉදිරියේ දී ලොක්ඩවුන් අවැසි නොවිය හැකිය. නමුත් එය නිශ්චිත වීමට යම් කාලයක් ගත වනු ඇත. ප්රමාණවත් පිරිසක් එන්නත ලබා ගෙන ඇත්නම් වෛරසය ව්යාප්ත වීම පාලනය වනු ඇත. එවිට වෛරසය පාලනය කිරීම සඳහා වෙනත් ක්රියාමාර්ග සඳහා යොමු වීම අවශ්ය නොවේ.
නමුත් සැබෑ අභියෝගය වන්නේ පවතින තත්ත්වයේ සිට එම අදියර දක්වා ගමන් කිරීමයි. අවශ්ය ප්රමාණයට එන්නත් නිපදවීම සහ ඒවා ජනතාව වෙත ලබා දීම ද අති විශාල අභියෝගයකි. ඒ සඳහා යම් කාලයක් ගත වනු ඇත. එතෙක් මෙම වෛරසය පාලනය කර ගැනීම සඳහා යම් ක්රමයක් අපට තිබිය යුතුය.
එම නිසා PCR පරීක්ෂණ, ලොක්ඩවුන්, සමාජ දුරස්ථභාවය සහ මුහුණු ආවරණ පැළඳීම යම් කාලයක් ගතවන තුරු අපගේ ජීවිතයේ අංගයක් ලෙස තව දුරටත් පවතිනු ඇත.
වෛරසයේ මාදිලිය වෙනස් වුණොත්?
වෛරස හැම විටම වෙනස් වීම්වලට භාජනය වෙයි. එම වෙනස ප්රශ්නයක් වන්නේ එමගින් වෛරසයේ හැසීරීම ද වෙනස් වුවහොත් පමණි.
මේ දක්වා එවැන්නක් සිදු වෙමින් පවතින බවට සලකුණක් නොමැත. නමුත් ඉදිරියේ දී එය සිදු වීමට ඉඩකඩ තිබේ. එසේ සිදු වුවහොත් මෙම එන්නතෙහි ඵලදායී බව අඩු වනු ඇත. එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වුවහොත් නව එන්නතක් නිර්මාණය කිරීමට සිදුවනු ඇත.
මෙය අසාමාන්ය දෙයක් නොවේ. සාමාන්ය සෙම්ප්රතිශ්යා උන සඳහා වන එන්නත ද අදාළ වෛරසයේ මාදිලියට සරිලන පරිදි වාර්ෂිකව සංවර්ධනය කෙරෙයි. RNA තාක්ෂණය භාවිත කරමින් මෙය සිදු කිරීම ඉතා පහසු බැවින් වෛරසයේ වෙනස් වීම එතරම් බරපතළ ප්රශ්නයක් නොවනු ඇත.
Pfizer සමාගම විසින් පමණක් මෙය නිපදවිය යුත්තේ ඇයි?
මෙම එන්නත සංවර්ධනය කරනු ලැබ ඇත්තේ Pfizer සමාගම විසිනි. එම නිසා එහි බුද්ධිමය දේපළ අයිතිය පවතින්නේ ඔවුන් සතුව ය. ලබන වසර අවසානය වන විට මෙම එන්නතෙහි මාත්රා බිලියන 1.3ක් නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා ඔවුනට දැනටමත් හැකියාව පවතී. නමුත් එම ධාරිතාව වැඩි කර ගැනීම සඳහා ඉදිරියේදී වෙනත් සමාගම් සමඟ සහකාරීත්වයක් ඇතිකර ගැනීමේ හැකියාවක් පවතී.
එන්නත ගැන අප නොදන්නේ මොනවා ද?
මෙම එන්නත ගැන නිකුත් කළ නිවේදනය මගින් අපට පුවත් ශීර්ෂ පාඨ ලබා දුන් නමුත් තවමත් සියුම් විස්තරවල අඩුවක් පවතී. මෙම එන්නත මගින් ඔබට වෛරසය ආසාදනය වීම සහ එහි පැතිරීම පවා නතර වේද, නැතහොත් එම වෛරසය නිසා ඔබ ගිලන් වීම පමණක් නතර කරන්නේද යන්න පිළිබඳව අප තවමත් නොදනී. මෙය විවිධ වයස් කාණ්ඩයන් සඳහා කෙතරම් ඵලදායී වේද යන්න පවා අප තවමත් නොදනී. මෙම එන්නත කොයි ආකාරයෙන් භාවිතයට ගනු ඇත්දැයි තේරුම් ගැනීම සඳහා එම කාරනා ඉතා වැදගත් වනු ඇත.
සංවර්ධනය වෙමින් පවතින අනෙකුත් එන්නත්?
කොරෝනාවෛරසයට එරෙහිව සංවර්ධනය වෙමින් පවතින අනෙකුත් එන්නත් සඳහා ද මෙය යහපත් ප්රවෘත්තියකි. කොවිඩ් 19ට එරෙහිව එන්නතක් තැනිය හැකි බව මෙයින් සනාථ විය. මෙම ක්රමය භාවිත කරමින් එන්නතක් සංවර්ධනය කරමින් සිටින අනෙක් විද්යාඥයන්ගේ ද බලාපොරොත්තු ඉහළ යනු ඇත. සායනික අත්හදා බැලීම් හි අවසන් අදියරේ පසුවන තවත් එන්නත් කීපයක් ම පවතී. මේ තරම් කෙටි කාලයක් ඇතුළත කිසිදු එන්නතක් ඵලදායී බවට සනාථ වී නොමැත. සම්පුර්ණ දත්ත සහිත වාර්තා ලැබෙන තුරු අප බලා සිටිමු.
කෙසේ නමුත් දැනට ලැබී ඇති ප්රතිඵල බලාපොරොත්තු වුවාට වඩා යහපත් මට්ටමක පවතී. සාමාන්ය සෙම්ප්රතිශ්යා උන සඳහා නිපදවෙන හොඳ එන්නතකින් 50%ක් දෙනා ආරක්ෂා කරයි. එබැවින් පළමු උත්සාහයේදී ම 90%ක් දෙනා ආරක්ෂා කර ගත හැකි වීම විශිෂ්ඨ ජයග්රහණයකි.
BBC සිංහල