එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් මහකොමසාරිස් වොල්කර් ටර්ක් උණුසුම් ලෙස පිළිගැනීමෙන් සහ ඔහුගේ උපදෙස්වලට සවන්දීමට ඇති කැමැත්තෙන් පෙනෙන පරිදි, අන්තර්ජාතික මානව හිමිකම් ප්‍රජාව කෙරෙහි රජය දක්වන විවෘතභාවය, රට වැඩිදියුණු කිරීමට දරන උත්සාහයන් කෙරෙහි විශ්වාසයක් රජයට ඇති බව පෙන්නුම් කරයි. මෙයට දේශපාලන ප්‍රගතිය, ආර්ථික ප්‍රකෘතිය සහ ජනතාවගේ අයිතිවාසිකම් වඩා හොඳින් ආරක්ෂා කිරීම ඇතුළත් වේ. රජය රබීන්ද්‍රනාත් තාගෝර් කවියා විසින් විස්තර කරන ලද දැක්ම අනුගමනය කරන බව පෙනේ: එනම්, ජනතාව නිදහස්, බියෙන් තොර සහ එක්සත්, දැනුමට ප්‍රවේශය ඇති සහ පටු චින්තනයෙන් නිර්මාණය නොකරන ලද බෙදීම් නොමැති ස්ථානයක වාසය කිරීමයි. මෙම ප්‍රවේශය තුළ, අන්තර්ජාතික ප්‍රජාවෙන් ලැබෙන සහයෝගය, එනම්, අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල(IMF) එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය(UN) හෝ තනි තනි රටවලින් වේවා, පිළිගත යුතුය.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් මහකොමසාරිස්වරයාගේ ශ්‍රී ලංකා සංචාරය සිදුවූයේ, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සහ අනෙකුත් අන්තර්ජාතික මානව හිමිකම් කණ්ඩායම් අභියෝගවලට මුහුණදෙන අවස්ථාවකය. ලෝකයේ බලවත්ම රටේ ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්, එක්සත් ජනපදය එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයෙන් ඉවත් කරගත්තා පමණක් නොව, මානව හිමිකම් සහ යුද අපරාධ කෙරෙහි අවධානය යොමුකරන සංවිධාන ඇතුළු අන්තර්ජාතික සංවිධාන කිහිපයකට අරමුදල් සැපයීම නතර කිරීමට ද යෝජනා කළේය. ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළුව ලොව පුරා යුද අපරාධ සඳහා යුක්තිය සහ වගවීම සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරන අන්තර්ජාතික වැඩසටහන් විස්සකට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සඳහා එක්සත් ජනපද අරමුදල් කපාහැරීමට ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ගේ කාර්යාලය නිර්දේශ කළේය.
අන්තර්ජාතික මානව හිමිකම් ප්‍රමිතීන් මුලින්ම නිර්මාණය වූ දා සිට, ඒවා සමානව ක්‍රියාත්මක කර නොමැත. සාමාන්‍යයෙන් බලවත් හා ධනවත් රටවල් එක් නීති මාලාවක් අනුගමනය කරන අතර දුර්වල හා දුප්පත් රටවල් තවත් නීති මාලාවකට යටත් වේ. අද වන විට බොහෝ අන්තර්ජාතික නීති, ප්‍රතිවිපාක නොමැතිව විවෘතව උල්ලංඝනය වෙමින් පවතී. බලවත් රටවල් මෙම නීති කඩකරන විට, ඒවා නැවැත්වීමට වෙනත් රටවලට හෝ අන්තර්ජාතික සංවිධානවලට කළ හැකි දේ අල්පය. ගාසා තීරය සහ යුක්රේනය වැනි ස්ථානවල මෙම අසාධාරණ තත්ත්වය පැහැදිලිව දැකගත හැකිය. කණගාටුවට කරුණක් නම්, අනෙක් රටවල ද එම රටාවම සිදුවීමට ඉඩ පැවැතීමය.
මෙම දුෂ්කර තත්වය තුළ, එක්සත් ජාතීන්ගේ මහ කොමසාරිස් වොල්කර් ටර්ක් ශ්‍රී ලංකා සංචාරය ආරම්භ කළේ ආශ්වාදජනක කතාවකිනි. ඔහු එක්සත් ජාතීන්ගේ දැක්ම බෙදාගත් අතර මුළු ලෝකයේම යහපත සඳහා අන්තර්ජාතික මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීමේ වැදගත්කම ගැන කතාකළේය. ඔහුගේ පළමු මහජන උත්සවයේදී, ඔහු රජයේ නිලධාරීන්, සිවිල් සමාජ සාමාජිකයන් සහ රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයන් ඇතුළු 300 කට අධික පිරිසක් අමතමින් කතාකළේය. මානව හිමිකම්වලට ගරු කළහොත් ලෝකය කෙබඳු විය හැකිද යන්න පිළිබඳ බලාපොරොත්තු සහගත චිත්‍රයක් ඔහු චිත්‍රණය කළේය. අන්තර්ජාතික මානව හිමිකම් පද්ධතියට සහාය දැක්වීමට සහ ආරක්ෂා කිරීමට බොහෝ රටවල් ප්‍රමාණවත් ලෙස කටයුතු නොකරන බව ද ඔහු විවෘතව පැවැසීය.
ලිබරල් එතෝස්
කිසිදු සීමාවකින් තොරව මහකොමසාරිස්වරයාගේ සංචාරය නිදහසේ සංවිධානය කිරීමට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට රජය ඉඩ ලබාදුන්නේය. මහකොමසාරිස්වරයාගේ පළමු මහජන උත්සවය රජයේ සහාය ලබමින් බණ්ඩාරනායක අනුස්මරණ අන්තර්ජාතික සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේදී පැවැත්විණි. මෙම අවස්ථාවෙහිදී, මානව හිමිකම් සහ ජාතික සංහිඳියාව සම්බන්ධයෙන් රජයේ ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳව විවෘතව විවේචනය කළ තරුණ සිවිල් සමාජ ක්‍රියාකාරීන්ට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය වේදිකාවක් ලබාදුන්නේය. ඔවුන් රජයේ බොහෝ අසාර්ථකත්වයන් පෙන්වාදුන් අතර, යුද අපරාධ විමර්ශනය කිරීම සඳහා සෘජු අන්තර්ජාතික මැදිහත්වීමක් ඉල්ලා සිටියේය. මෙය වත්මන් සහ පෙර ආණ්ඩු යන දෙපාර්ශ්වයම දැඩි ලෙස විරුද්ධ වී ඇති දෙයකි.
වසර ගණනාවක් තිස්සේ රහසක් ලෙස තබා තිබූ චෙම්මනි හි අලුතින් සොයාගත් සමූහ මිනීවළ නැරඹීමට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට පූර්ණ ප්‍රවේශය ද රජය විසින් ලබාදෙන ලදී. යුද්ධයේදී අතුරුදහන් වූ පුද්ගලයන්ගේ පවුල් එහි සිටි අතර, ශ්‍රී ලංකාවේ සහ විදේශයන්හි ඔවුන්ට සහාය දක්වන සිවිල් සමාජ කණ්ඩායම් ද එහි සිටියහ. අධිකරණ වෛද්‍ය විශේෂඥයන් මේ වන විට මළසිරුරු 30 කට වැඩි සංඛ්‍යාවක් සොයාගෙන ඇති අතර,තවමත් හොඳ තත්ත්වයේ තිබූ නිල් පැහැති පාසල් බෑගයක්, කාන්තාවක්, ළදරුවකු ද ඒ අතර වේ. අතුරුදහන්වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලය අන්තර්ජාතික රතු කුරුස කමිටුවේ දත්ත භාවිත කරමින් DNA පරීක්ෂණ සිදුකරන ලෙස ඉල්ලා තිබේ. මෙයින් පෙනීයන්නේ මන්නාරම සහ මාතලේ හි අතීත පරීක්ෂණ මෙන් නොව, විවිධ සංවිධාන දැන් එකට වැඩකරන බවයි.
චෙම්මනි හි දී අදහස් දක්වමින් මහකොමසාරිස්වරයා, යුද අපරාධ සම්බන්ධයෙන් වගවීම සහතික කිරීම සඳහා සහාය වීමෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රතිසන්ධාන ක්‍රියාවලියට අඛණ්ඩව සහාය දෙන බවට පොරොන්දු විය. එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ යෝජනා යටතේ, ජිනීවා හි පිහිටුවා ඇති සාක්ෂි රැස්කිරීමේ යාන්ත්‍රණය සමඟ එක්සත් ජාතීන් ඉදිරියට යන බව ද ඔහු පැවැසීය. මෙම යාන්ත්‍රණය ශ්‍රී ලංකා ආයතන විසින් සිදුකරනු ලබන කාර්යයට සහාය වීම සඳහා එක්කිරීමට අදහස් කරන බව ඔහු පැහැදිලි කළේය. එමඟින් ශ්‍රී ලංකාවේ රැස්කරන ලද සාක්ෂි, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් ශ්‍රී ලංකාවේ පිහිටුවීමට දිරිගන්වන විශේෂ දෙමුහුන් අධිකරණයක් ඇතුළුව සුදුසුකම් ලත් විදේශීය අධිකරණ සමඟ බෙදාගැනීමට ඉඩ සැලසේ.
කෙසේවෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවේ උතුර හා නැගෙනහිර ප්‍රදේශවල බොහෝදෙනෙකුට, යුද අපරාධ පිළිබඳ වගවීම සම්බන්ධ මෙම පොරොන්දු සැබවින්ම ඉටුවේදැයි යන්න ගැන විශ්වාසයක් නැත. ලොව පුරා සිටින අනෙක් ජනයා මෙන් ඔවුන් ද ගාසා සහ යුක්රේනය වැනි ස්ථානවල සිවිල් වැසියන් බොහෝ විට මියයන බව දන්නා නමුත්, එය නැවැත්වීමට හෝ වගකිවයුත්තන්ට දඬුවම් කිරීමට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය හෝ බලවත් රටවල් විසින් එතරම් දෙයක් සිදුනොකරන බව දැන සිටී. මෙම ගැටළු තිබියදීත්, අතීතයේ ගැටළු සමඟ කටයුතු කිරීමට සහ වගවීම සහතික කිරීමට අන්තර්ජාතික සහාය ඇතිව ඉදිරියට යෑමට ශ්‍රී ලංකාව කැමැත්තෙන් සිටින බව පෙනේ.
ජාතික හිමිකාරිත්වය
ශ්‍රී ලංකාවට තම අතීතය සමඟ කටයුතු කිරීමට හොඳ සහයෝගයක් ලැබෙනු ඇත. තවත් බොහෝ රටවල් දිගු යුද්ධ සහ මානව හිමිකම් ගැටළුවලට මුහුණ දී තිබේ. ශ්‍රී ලංකාවට ඉගෙනගත හැකි අන්තර්ජාතික දැනුම සහ අත්දැකීම් රාශියක් ඇත. ලෝකයට උපදෙස් සහ උපකාර ලබාදිය හැකි නමුත් අවසාන තීරණ ගතයුත්තේ ශ්‍රී ලාංකිකයන් විසිනි. ඕනෑම අන්තර්ජාතික උපකාරයක් විසින් රට ශක්තිමත් කළ යුතු අතර, ශ්‍රී ලංකාවේ නිශ්චිත තත්වයට ගැළපිය යුතුය. මෙම අදහස “ජාතිකව මෙහෙයවනු ලබන, අන්තර්ජාතික සහාය දක්වන්නක්” ලෙස හැඳින්වේ.
රජය දේශපාලනිකව හැසිරවීමට සූදානම් යැයි හැඟෙන ක්‍රියාමාර්ග පමණක් ගැනීම වැදගත් වේ. සංක්‍රාන්ති යුක්තිය පිළිබඳ විශේෂඥයන් පවසන්නේ, ශක්තිමත් දේශපාලන සහයෝගයක් නොමැතිව නීතිමය ක්‍රියාමාර්ගවලට පමණක් සැබෑ ප්‍රතිඵල ගෙනදිය නොහැකි බවයි. වෙනත් රටවල අධ්‍යයනවලින් පෙනීයන්නේ, යුක්තිය පසිඳලීමේ උත්සාහයන් බොහෝදුරට විදේශ රටවල් විසින් තල්ලු කරනු ලැබුවහොත්, එය ප්‍රතිසංස්කරණ උත්සාහයන් දුර්වල කරන ජාතිකවාදී ප්‍රතික්‍රියාවකට තුඩුදිය හැකි බවයි. උදාහරණයක් ලෙස, කොලොම්බියාවේ සාම ක්‍රියාවලියේදී, අන්තර්ජාතික විශේෂඥයෝ තාක්ෂණික කමිටු පිළිබඳ උපදෙස් ලබාදීමෙන් උපකාර කරනු ලබති. එහෙත් කොලොම්බියානුවෝ අවසාන තීරණ ගන්නා අතර නීතිමය තීන්දු සම්පාදනය කරති. මෙම ක්‍රමය ආණ්ඩු වෙනස්කම් කිහිපයකින්ම පසුවද බේරී ඇත්තේ, එය දේශීය නීතිය මත මුල් බැස ඇති බැවිනි.
අන්තර්ජාතික ප්‍රජාවට උපදෙස් ලබාදිය හැකි අතර ඔවුන්ගේ දැනුම බෙදාගත හැකිය. එහෙත් අවසාන තීරණ ගත යුත්තේ ශ්‍රී ලාංකිකයන් විසිනි. සුප්‍රසිද්ධ සාම විශේෂඥයකු වන ජෝන් පෝල් ලෙඩරාච් මෙය හඳුන්වන්නේ “ප්‍රසිද්ධ” ප්‍රවේශය ලෙසයි. මෙයින් අදහස් කරන්නේ, බාහිර පුද්ගලයන් සංවාදය මෙහෙයවීමට උපකාර කරන නමුත්, සැබෑ පිළිතුරු පැමිණිය යුත්තේ බාහිර සැලසුම්වලින් නොව දේශීය වටිනාකම් සහ අදහස් වලින් බවය. ලොව පුරා සිදුකර ඇති නොයෙක් පර්යේෂණ මෙම අදහසට සහාය දක්වයි. සිවිල් සමාජයේ, විශේෂයෙන් කාන්තාවන්ගේ ශක්තිමත් මැදිහත්වීමක් ඇතුළත් සාම ගිවිසුම් වසර 15 ක් පැවතීමට 35%ක වැඩි ඉඩක් ඇත. මෙයට හේතුව සාමය ආරක්ෂා කිරීමට අවශ්‍ය පුද්ගලයන් ද එය නිර්මාණය කිරීමට සම්බන්ධ වීමයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලය සැප්තැම්බර් මාසයේදී ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් නව යෝජනාවක් නිර්මාණය කළ යුතුද යන්න තීරණය කරනු ඇත. මෙය සම්බන්ධයෙන් රජයට ක්‍රියාකිරීමට ඇත්තේ කෙටි කාලයක් පමණි. රබීන්ද්‍රනාත් තාගෝර්ගේ වචන සැබෑ කරගැනීමට රජයට අවස්ථාවක් තිබේ: එනම්,”වචන ගැඹුරු සත්‍යයෙන් පැමිණෙන තැන; වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කිරීම පරිපූර්ණත්වය සඳහා අරමුණු කරන තැන; පැරණි, නිෂ්ඵල පුරුදු තුළ පැහැදිලි චින්තනය නැති වී නැති තැන.” සංහිඳියාව පිළිබඳ ජාතික සාකච්ඡාවකට නායකත්වය දීමෙන් සහ විපක්ෂය හා සිවිල් සමාජය ඒකාබද්ධ කරගැනීමෙන්, රජයට අන්තර්ජාතික පීඩනය රට තුළදී ධනාත්මක ක්‍රියාවක් බවට පත්කළ හැකිය. මේ ආකාරයෙන්, පක්ෂ දේශපාලනයෙන් ඔබ්බට ගමන් කරන සාධාරණ, පුළුල් ලෙස පිළිගත් සහ ශක්තිමත් එකඟතාවක් නිර්මාණය කරගත හැකිය.
